Vragen en antwoorden informatiebijeenkomst Aagtenpark 2 juli

De projectleider van de gemeente vertelde hoe het vervolg eruitziet. Daarna konden bewoners vragen stellen aan experts van het onderzoeksbureau, de Omgevingsdienst IJmond, GGD Kennemerland en de gemeente Beverwijk.

Veel vragen gesteld

Aanwezigen maakten goed gebruik van de mogelijkheid om vragen te stellen. Hieronder leest u de antwoorden op de vragen die tijdens de bijeenkomst zijn gesteld. De vragen en antwoorden zijn opgesteld aan de hand van het verslag (transcript) van die avond.

Hieronder leest u alle vragen die zijn gesteld, met de bijbehorende antwoorden: 

Vraag 1: Kunnen de bramen in het Aagtenpark worden gegeten?

Een handje bramen kan geen kwaad en kan gewoon gegeten worden. Als de bramen rijp zijn, worden deze getest. Tot die tijd wordt het afgeraden om veel bramen te eten. Er worden bordjes geplaatst bij de ingangen van het park om geen bramen te plukken.

Vraag 2: De saneringsmaatregelen (opruimacties van vervuiling) kosten veel geld. In hoeverre is het geld beschikbaar of wordt dan maar de helft gesaneerd?

De gemeenteraad besluit over het beschikbaar stellen van financiële middelen. Op dit moment beschikt de gemeente Beverwijk over een sterke financiële reserve (spaarpot van de gemeente). Er is vertrouwen dat de raad bereid is om hiervoor geld beschikbaar te stellen. De wethouder zal zich hier sterk voor maken."

Vraag 3: Hoe gaat het proces verder? Kunnen bezwaarprocedures (officiële klachten) de zaak vertragen? Het wettelijke recht om bezwaar te maken kan niet omzeild worden.

Bezwaarprocedures kunnen inderdaad de zaak vertragen. Wat we doen, is kijken naar de belangrijkste stakeholders (belanghebbenden) die bezwaar kunnen hebben. Zo zullen we Rijkswaterstaat betrekken over bijvoorbeeld de A22. Waar kijken zij naar en wat voor gegevens hebben zij nodig voor een bepaald stuk zekerheid? Daarmee voorkom je de kans dat iemand bezwaar maakt. Alleen de gemeente ontkomt er niet aan dat we wel de procedure moeten doorlopen. Het enige wat je kunt doen, is proberen zo goed mogelijk te informeren en zoveel mogelijk risico’s en vragen op voorhand weg te nemen. Of er mogelijkheden zijn om de procedure te verkorten, wordt overlegd met de Provincie Noord-Holland.

Vraag 4: Als grondmonsters gemengd worden om te onderzoeken, krijg je dan wel het juiste resultaat? Want grondmonsters worden eigenlijk verdund?

Als je een bepaald gehalte (hoeveelheid) in een mengmonster meet waar drie deelmonsters in zitten, dan zou het gehalte in één van die monsters drie keer zo hoog kunnen liggen als in dat mengmonster. Nu is het zo dat de gehalten die gemeten zijn, zo laag zijn dat het valt onder schone grond. Het zou anders zijn als je heel dicht tegen de normen aan zou zitten. Wat er dan gebeurt, is dat die grondmonsters worden uitgesplitst en afzonderlijk worden onderzocht. Maar er was hier geen aanleiding voor.

Vraag 5: Klopt het dat benzeen slecht oplost in water?

Benzeen is te vergelijken met minerale olie. Dat lost ook niet op in water. Het kan zich wel hechten aan organisch materiaal (plantenresten, bodemdeeltjes). Op basis van de normen wordt gemeten in welke mate het wel in het grondwater zit.

Vraag 6: Hoeveel benzeen zit er eigenlijk in het grondwater?

De hele benzeenbel bedraagt 200.000 m³. Als je kijkt naar het gehalte benzeen daarin, kom je uit op ongeveer 100 liter puur benzeen. We meten hier concentraties die in de orde van microgrammen per liter liggen. Die zijn dus heel laag. Een relatief kleine hoeveelheid benzeen kan dus zo’n omvangrijke verontreiniging (vervuiling) veroorzaken.

Vraag 7: Het soortelijk gewicht (gewicht per liter) van benzeen is lager dan water. Is het mogelijk dat de benzeenconcentratie in de grond hoger is dan in het grondwater?

Dat zou kunnen recht onder de stortplaats. Dat is niet onderzocht.

Vraag 8: Kan het kwaad dat er water in mijn kruipruimte staat?

Er is geen benzeen in de wijk gemeten. Er zit dus geen benzeen in de kruipruimte. Bovendien bevindt het benzeen zich in het grondwater op 15 meter diepte. Het grondwater verspreidt zich horizontaal (van links naar rechts), niet verticaal (van boven naar beneden).

Vraag 9: Waar komt het benzeen vandaan? En wie is daarvoor verantwoordelijk en wiens verantwoordelijkheid is de verontreiniging?

Het benzeen komt naar alle waarschijnlijkheid (grote kans) uit de stortplaats. De stortplaats was een gemeentelijke stortplaats en valt onder de verantwoordelijkheid van de gemeente.

Vraag 10: Hoeveel jaar gaat het ongeveer duren voordat het laatste benzeen eruit is?

Daar zijn nog geen berekeningen voor gedaan. Er wordt rekening gehouden dat het 2 tot 3 jaar duurt voordat de benzeenbel (zowel de pluim (verspreiding in grondwater) als onder de Aagtenbelt) volledig is gesaneerd (opgeruimd).

Vraag 11: In de voorgaande jaren is er een monitoring (controle) opgezet door de gemeente. Die is uiteindelijk niet uitgevoerd, bleek na een tijd tot ieders verrassing. Wie monitort nu de gemeente over wat er nu wordt opgezet, ook daadwerkelijk wordt uitgevoerd in de komende 10 jaar?

De monitoring is jaarlijks uitgevoerd, enkel niet in 2023. De rapporten zijn te vinden op de website. De Omgevingsdienst IJmond ziet erop toe dat de metingen worden uitgevoerd.

Vraag 12: Waarom wordt er geen GRIP-situatie van gemaakt? Dan kan de Veiligheidsregio de leiding nemen?

Een GRIP-situatie (coördinatie bij crisis) kan worden afgekondigd bij een crisissituatie. Dan komt de crisisorganisatie in actie. Er is geen acute crisissituatie. Ook zijn er geen acute gezondheidsrisico’s.

Vraag 13: Is er geen sprake van een gezondheidsrisico?

Er kan pas een gezondheidsrisico optreden als er contact is met een verontreiniging (vervuiling) en regelmatige blootstelling (blootgesteld worden) over een lange periode.

Hier gaat het om een verontreiniging die op 15 meter diepte is en waar mensen niet mee in contact kunnen komen. Van de stoffen die gevonden zijn in het grondwater zijn de concentraties ver beneden de gezondheidskundige risicowaarden (grens waarbij risico’s voor gezondheid ontstaan).

Vraag 14: Hoe zit het met de kwaliteit van het water van de percolaatsloot (sloot waar water uit afval doorheen sijpelt)? Er wordt daar veel met honden gelopen, en die willen erin zwemmen en eruit drinken.

Het is beter om contact met de percolaatsloot te vermijden en dat de hond niet in de sloot gaat zwemmen of eruit drinkt. Het water is verontreinigd (vervuild) en wordt afgevoerd naar de afvalwaterzuivering (waterreiniging). Er wordt gekeken hoe we de sloot kunnen afschermen zodat honden en mensen er niet bij kunnen.

Vraag 15: Is de voorgestelde saneringsmaatregel ook effectief voor andere stoffen dan benzeen?

De sanering zoals SWECO deze de gemeente adviseert, is dat we grondwater gaan onttrekken (eruit halen) en dat zuiveren (schoonmaken) door middel van beluchting (lucht toevoegen). Die lucht filteren we zodat het benzeen eruit gehaald wordt. Dat werkt ook voor alle andere vluchtige stoffen (stoffen die makkelijk verdampen). Stoffen die niet vluchtig zijn, zoals bijvoorbeeld PFAS, zullen daarmee niet worden verwijderd. En daarvoor zal het waarschijnlijk noodzakelijk zijn om nog een extra stap te doen, waarbij ook de organische stoffen worden verwijderd. We laten ons adviseren door SWECO. 

Vraag 16: Is er op verschillende dieptes gemeten?

Ja, bij diverse meetlocaties wordt op 13–15 meter diepte gemeten. Op andere locaties wordt op 9 meter en 2 meter diepte gemeten. De resultaten komen in het definitieve rapport.

Vraag 17: Wil de gemeente niet weten wat er in de belt (oude vuilstort) zit?

Ja, de gemeente wilde dit. Maar het blijkt onmogelijk om dat te onderzoeken. We richten ons op het grondwater onder de belt. Vanuit daar heeft de verontreiniging zich verspreid. En dat zijn de stoffen die daadwerkelijk een risico kunnen veroorzaken.

Vraag 18: Hoe wordt de sanering gefinancierd (betaald)? Wordt het geld nu gereserveerd? Wordt het geborgd (vastgezet)? Volgend jaar zijn er gemeenteraadsverkiezingen. Is zo’n reservering dan ‘verkiezingenproof’ of kan er weer een andere bestemming aangegeven worden?

Er is nu 2 juli (inwonersbijeenkomst) nog geen reservering getroffen. Daar gaat de gemeenteraad over. Dat gebeurt als het definitieve rapport er is met een definitief voorstel voor de sanering. Dat gaan we begin oktober aan de raad voorleggen. Sweco heeft ook aangegeven dat de stroming (richting) van het grondwater richting de woonwijk gaat. De gemeente is verplicht iets te doen. Enerzijds is het vanuit de vergunning een ‘moetje’, maar zowel het college als de gemeenteraad wil graag dat de verontreiniging wordt gesaneerd.

Vraag 19: Waarom wordt er geen damwand geslagen zoals bij de Diemerzeedijk?

De beslissing voor sanering bij de Diemerzeedijk is aan het einde van de vorige eeuw genomen. Toen waren er maar twee opties: of alles verwijderen of volledig isoleren. De technieken zijn nu verbeterd en de gemeente laat zich adviseren door SWECO. Op basis van effectiviteit, bewezen techniek en het beperken van de overlast lijkt nu een damwand niet de voorkeursoptie. Ook is er heel globaal gekeken wat het kost om dat te doen: ca. 150 miljoen euro. Dit geld moet dan door het Rijk worden betaald. Gezien de aanwezige risico’s en dat er nog 4000 stortplaatsen zijn, wordt dat geld niet beschikbaar gesteld.

Vraag 20: Wat als het niet lukt en het benzeen verspreidt zich tot onder de woningen? Wordt er dan gecompenseerd voor de waardevermindering van mijn woning?

Er is geen reden om te veronderstellen dat het benzeen zich zover verspreidt tot onder de woningen. Mocht het wel zover komen, dan wordt het door middel van de onttrekking weer teruggehaald.

Vraag 21: Met de kennis die er nu is, zou zo'n vuilnisbelt op dezelfde manier worden aangelegd?

Nee, dat mag en kan niet meer.

Vraag 22: Waarom wordt de vuilstort niet hersteld naar een situatie volgens de huidige regels en teruggebracht in de staat voordat er gestort werd? Kortom, het zodanig maken als het volgens de huidige regels en nieuwe inzichten moet zijn?

Als de stortplaats nu zo moet worden gemaakt, moet eerst het materiaal ontgraven (uitgegraven) worden. Dan moet er vervolgens onder en aan de bovenzijde worden geïsoleerd (afgesloten). Dat is een ingrijpende maatregel, het is bekend dat de afvalstoffen niet elders naar toe kunnen. Ook is het duur.

Vraag 23: Er is aangegeven dat er aanvankelijk een grondwatermodel gebruikt was, dat niet bleek te kloppen. Nu is er een ander model. Wordt er een plan B bedacht? Als dit niet lukt, wat is er dan nog meer mogelijk? Als je het één keer fout hebt, wie zegt dat het nu wel goed is?

Er blijft gemeten en gemonitord worden (voortdurend gecontroleerd). Daarmee kunnen we blijven controleren of het model juist is.

Vraag 24: Er werd eerder gezegd dat als je het één keer zuivert, dat het weg is. Maar moet het niet structureel worden onttrokken, zodat het nooit meer zo'n grote bel wordt?

We zijn ervan overtuigd dat het een eenmalige bel is. Door het afval in de belt is het benzeen ontstaan die zich in de noordelijke richting verplaatst. We zien dat aan de achterkant van de bel de concentraties afnemen. Als dat een continue stroom (blijvende toevoer) zou zijn, zou dat niet het geval zijn.

Vraag 25: In de tunnel onder de A9 stroomt altijd water over de weg. Hoe zit het met het water dat van de snelweg komt?

Aan de oostkant van het park wordt nog veldonderzoek verricht en worden grondwatermonsters genomen. We zullen dan ook een watermonster nemen in het tunneltje.

Vraag 26: Wanneer is de wethouder tevreden? Want met een 5,5 worden de bewoners niet blij gemaakt.

Er is aangegeven dat we het benzeen aanpakken. Door het waterpeil in de percolaatsloot te verlagen en de benzeenverontreiniging weg te nemen door sanering, gaat de verontreiniging niet meer richting de woonwijk. Hoe lager het waterpeil in de percolaatsloot wordt gebracht, hoe meer er richting de rioolwaterzuivering (waterzuiveringsinstallatie) wordt afgevoerd. Dit brengt hogere kosten met zich mee. Dat weten we. We weten ook dat er in de raad geluiden zijn om de afvoer van het water zo schoon mogelijk te laten zijn. 

Vraag 27: Hoeveel PFAS gaat er nog uit de percolaatsloot naar de rioolwaterzuivering, waar ze het er niet uit kunnen zuiveren?

PFAS (stof die moeilijk afbreekbaar is) heeft ook onze aandacht. Er wordt gekeken of dit ook uit het grondwater kan worden onttrokken.

Vraag 28: Hoelang blijft de gemeente meten? Is dat ook bepaald?

Zolang er nog niet gesaneerd wordt, gaan de metingen door. Tot aan de sanering wordt elk kwartaal gemeten. Tijdens de sanering mogelijk nog wel vaker. Dat zal opgelegd worden door de omgevingsdienst als onderdeel van de vergunning. Daarna gaan we terug naar een ander regime (afgesproken manier van meten). Dat bepalen we samen met de omgevingsdienst op basis van de resultaten.

Vraag 29: Waarom zijn er niet eerder peilbuizen aan de noordkant gezet?

Er wordt nu wel overlegd met Rijkswaterstaat om aan de noord- en zuidzijde van de snelweg peilbuizen neer te zetten. Deze zijn benodigd (nodig) voor de sanering en voor het onderzoek naar de benzeenverontreiniging.

Vraag 30: De situatie heeft ook effect op de woningwaarde. Wordt ook gemonitord welke invloed dit heeft en komt er hiervoor een loket bij de gemeente?

Deze zorg wordt herkend. Naast zorgen over de gezondheidseffecten zien we deze vraag veel terugkomen. De berichtgeving over de woonwijk draagt niet bij aan de goede en prettige naam die deze wijk heeft. Er zijn ook gesprekken gevoerd met de makelaars. Dat verslag staat op de website. Zij gaven aan dat het te kort is om te zien welk effect de situatie op de woningwaarde heeft.

Vraag 31: De kosten die de saneringen met zich meebrengen, ook op lange termijn — betekent dit dat de OZB (onroerendezaakbelasting) omhooggaat?

De kadernota (beleidsdocument) is zeer recent behandeld in de raad. Daar zit op dit moment geen OZB-verhoging in door de situatie in en rondom het Aagtenpark, ondanks dat de gemeente zware financiële jaren tegemoet gaat. Er wordt niet voorzien dat de kosten voor de sanering van het Aagtenpark de oorzaak gaan zijn van een toekomstige verhoging van de OZB.

Vraag 32: Is er enig idee wat de structurele kosten gaan worden?

Dit is afhankelijk van hoe de monitoring er precies uit gaat zien. De kosten van de monitoring zijn relatief beperkt. Vermoedelijk ligt dit in de orde van 10.000 euro tot 20.000 euro per jaar.

Vraag 33: Tijdens de televisie-uitzending van Nieuwsuur was er een moment van irritatie. Dat was toen de journalist het goedbedoelde advies gaf: “Verkoop je woning”. Bedankt voor het ‘advies’ om in deze wijk geen woning te kopen.

Met alle kennis die er toen was en nu is, is er geen reden om geen woning in de Broekpolder te kopen.

Vraag 34: Als de drain (afvoerbuis) wordt geplaatst langs de dijk, dan gaat het naar de waterzuivering. Is dat bestemd voor drinkwater? Of loopt het in een sloot?

De drain wordt aangesloten op de percolaatsloot. Van daaruit gaat het naar de rioolwaterzuivering. Er wordt overleg gevoerd met het waterschap en mogelijk moet het water eerst gefilterd worden. Bij de rioolwaterzuivering wordt het water verder gezuiverd en daarna geloosd in het Noordzeekanaal.

Vraag 35: Heeft benzeen een geur? Hoe ruikt het?

Allereerst is het ruiken aan benzeen niet gezond. Denk aan de geur die je vroeger had bij het tanken van benzine.

Vraag 36: Er is niet bekend hoeveel er gedumpt is, dus is het waarschijnlijk niet bekend hoeveel benzeen er weglekt. Er wordt verondersteld dat het om een bel gaat. Maar kunnen er meer vaten liggen die in de loop van de jaren gaan lekken en er opnieuw verontreinigd grondwater ontstaat?

We zien dat de concentraties aan de randen afnemen. Ook aan de achterkant van de stort. Het lijkt dat er geen nieuwe aanvoer is. Neemt niet weg dat het altijd kan dat een nieuwe verontreiniging ontstaat. Daarom blijven we monitoren na de sanering.

Vraag 37: Dat is toch een aanname? Het blijft een blackbox (onbekend gebied). We kunnen nooit uitsluiten dat het nog een keer gebeurt.

Daarom wordt er ook in de toekomst gemonitord. Door de monitoring wordt de situatie in de gaten gehouden. Mocht het weer oplopen (we gaan meer sturen op de nog te plaatsen peilbuizen dichterbij de snelweg), wordt er direct actie ondernomen, waardoor niet de situatie ontstaat zoals die nu aanwezig is.

Vraag 38: Er is een kaartje dat laat zien waar de peilbuizen staan. In de wijk waren er verschillende peilbuizen. Eén is rood, de rest groen. Kan dat verklaard worden? Zit het specifiek op één plek?

De rode buis is peilbuis 128. Hier is de interventiewaarde (grens waarbij actie nodig is) van 30 µg/l overschreden. In de andere peilbuizen ligt de benzeenconcentratie onder de limietgrens. We hebben daar op verschillende dieptes gemeten. Alleen in peilbuis 128 vinden we de benzeenconcentratie. Daarom zijn de overige peilbuizen groen.

Vraag 39: Wat opvalt is dat het onderzoek is gestart naar aanleiding van berichtgeving in de krant.

De onderzoeken naar het grondwater en de leeflaag lopen al jaren. Zie hiervoor ook de rapportages op de website. Aanleiding was inderdaad het krantenartikel van het water op de Aagtendijk en daarom wilde ook het college duidelijker weten of en wat er nu aan de hand is. De vraag is: hebt u er vertrouwen in dat die miljoen op tafel komt, met de eerdere berichten dat de besluitvaardigheid van de raad niet altijd even vlot is. Hoe zeker kunnen we zijn dat dit gaat gebeuren? Welke risico’s ziet u? Wat kunnen wij zelf betekenen?

De wethouder constateert breed draagvlak in de gemeenteraad op dit belangrijke onderwerp. De gemeenteraad heeft in september 2024 unaniem een motie aangenomen om een grootschalig onderzoek te starten. In december is door de raad unaniem besloten om geld vrij te maken voor dit onderzoek. De zorg die wordt geuit, hoopt wethouder Klaassen weg te nemen: “Ik ga als wethouder mijn stinkende best doen om dat geld vrij te maken.”

Vraag 40: Wordt er samengewerkt met de gemeente Heemskerk hierin?

Er is contact met de wethouder van Heemskerk die over milieu gaat. Ze zijn op de hoogte. Er zijn ook brieven gestuurd naar de bewoners van het Heemskerkse deel van de Broekpolder om ze te informeren.

Vraag 41: Ik vraag me af wat de interventiewaarde is?

De interventiewaarde is een grenswaarde die bepaalt wanneer er actie moet worden ondernomen: een zogenaamde interventie. Het cijfer voor benzeenverontreiniging in het grondwater is 30 µg/l (microgram per liter). 

Meer informatie en eerdere vragen

Wilt u meer informatie of eerdere vragen en antwoorden teruglezen? Bekijk dan ook de uitgebreide Q&A over het Aagtenpark.